Emzirme kampi

[joyhbuber]

Bundan sonraki üç gün boyunca her şeyi bir tarafa bırakıp sadece emzirecek ve uyuyacaksınız. Bu yüzden adı EMZİRME KAMPI. Eğer bebeği görmeye misafir gelecektiyse arayıp iptal edin. Bebeğinizin sağlığı ve geleceğinden önemli olmamalı hiçbir şey. Bu üç gün boyunca sadece size yardıma gelen kişileri eve kabul edin, misafir değil (aslında bebeğin kırkı çıkana kadar tüm lohusalık bir çeşit emzirme kampı olmalı ya, neyse...).
Emzirme kampı boyunca tek işiniz bebeğinizi istediği zaman istediği kadar emzirmek olmalıdır. Emzirme sıklığını saymayın; hangi memede kaç dakika emzirdim diye saate bakmayın. Kamp boyunca tek işiniz emzirmek ve uyumak; saate bakmak anlamsız. Bitince sağ memeden sola, sol memeden sağa çevirip çevirip emzirin. Bebek ne zaman uyanırsa emzirin. “Aç olabilir mi acaba?” diye düşündüğünüz anda emzirin. “Gak” dese meme verin. “Guk” dese yine meme verin.
Eğer bebek uyuyorsa ve son emzirmenin üzerinden iki saat geçtiyse uyandırıp emzirin; gece veya gündüz farketmez, kamptasınız. Bu özellikle ilk gün için önemli. İkinci ve üçüncü günlerde bebek uyuyorsa ve önceki emzirmenin üzerinden iki saat geçtiyse emzirmeyi biraz erteleyip uyumasına müsaade edebilirsiniz (birinci gün sık emzirdiğiniz için süt bollaşmış ve bebeğin karnı doyduğu için daha rahat uyuyor olabilir), ama uyuyor olsa dahi iki emzirme arasının 3-4 saati geçmesine izin vermeyin.
Emzirme kampında gündüz ve gece defalarca emzireceksiniz. Gece gündüz ayrımınız olmayacak. O yüzden emzirmediğiniz her an uyumaya çalışın. Eğer uykunuzu almazsanız bu sütün artışına engel olabilir. Zaten eğer uykusuzsanız bu da sütünüzü veya sütünüzün kalitesini azaltan ve bebeğin kilo almasını engelleyen bir faktör olabilir. O yüzden emzirin ve uyuyun. Uyuyamasanız da yatakta kalıp dinlenin.
Birçok anne emzirme kampları süresince bebeğini yatağa yanına almaktan fayda görür. Ancak bu sırada bebekle birlikte güvenli uyuma kurallarını ihmal etmeyin! Bu konuda bir kaç link: bu ve bu.
Emzirmek ve uyumak dışında sadece temel ihtiyaçlarınıza zaman ayırın; yemek yemek, su içmek, tuvalet... gibi. Yapabiliyorsanız duş almayı iki-üç gün erteleyin, bebeğiniz sizi doğal kokunuzla seviyor, merak etmeyin Evde hiç bir işle ilgilenmeyin. Bırakın mutfağınız kirli kalsın, eşiniz ya da başka birileri toplar. Toplamasa da önemli değil, sadece iki-üç gün sürecek zaten, üç gün sonra girişirsiniz. Şu anda en önemli işiniz sütünüzü arttırmak. Bu bir hayat memat meselesi! Eğer sütünüz artmazsa mamaya başlamanız gerekecek, bu da zamanla emzirmenin sonunu getirebilir (Bkz: Tomris’in Emzirme Notları – 2).
Emzirme kampı boyunca size tüm gün ve mümkünse gece boyunca destek olabilecek, size bakabilecek biri veya birilerini bulabilirseniz çok iyi olur. En önemli görevi sizi beslemek olmalı. Ayrıca bebeğin bakımına yardımcı olabilirlerse çok daha iyi olur. Mesela emzirme sonralarında siz yatıp dinlenirken o bebeğin gazını çıkartıp altını değiştirebilir. Ama siz uyuyorsunuz diye acıkmış bir bebeği oyalamaya çalışmasın, bu emzirme kampının mantığına aykırı. Bebek ağlıyorsa destekçiniz sizi uyandırmalı ve bebek de emmeli.
Kimi kadınlar lohusalıklarında yakınlarından (annelerinden, kız kardeşlerinden, hatta kayınvalide ve görümcelerinden) çok güzel destek alıyorlar. Siz bu şanslı gruptaysanız ne mutlu size, bu desteğin tadını çıkartın. Eğer değilseniz çözüm üretirken biraz daha yaratıcı olmanız gerekiyor. Eşinizle konuşun; acaba kimi arasanız gelip yardım eder? Dışarıdan iki-üç gün yemek sipariş edebileceğiniz hesaplı yerler var mı? Ya da bir kaç komşuya haber verseniz günde 1 saat de olsa desteğe gelseler, belki bir kap da yemek getirirler? Lohusa bir kadının yardım ricasını hiç kimsenin kıracağını zannetmiyorum. Destek ararken konuştuğunuz kişilere bunun ne kadar kritik bir dönüm noktası olduğunu, eğer sütünüzü çoğaltamazsanız mamaya başlamanız gerektiğini anlatın. Dedim ya; hayat memat meselesi...
Yardım isterken sakın çekinmeyin, utanmayın. Kendiniz için değil, bebeğiniz için bunu istiyorsunuz. Siz yavrusunu en iyi şekilde beslemek için elinden geleni, hatta muhtemelen daha da fazlasını yapan bir annesiniz; taş olsa yardıma gelir.
Tek bebekse ve evde başka çocuk yoksa destek olmadan da karı-koca emzirme kampını atlatabilirsiniz, biraz daha zor olur ama yapabilirsiniz. Ancak ikiz veya üçüz bebeklerde size yardımcı olacak, bebeklerin gazını çıkartıp altını değiştirirken sizin biraz uyumanızı sağlayacak birine, tercihan gece-gündüz dönüşümlü destek olacak 2 kişiye ihtiyaç var. Ama yoksa da vazgeçmeyin. İkizleriniz varsa sizin yanı sıra bir kişi daha bulursanız (mesela eşiniz) emzirme kampını yapabilirsiniz. Hatta tek başınıza dahi olabilir, ama yorgunluktan sütün artmaması riski var, o yüzden ikizlerde yardım kritik.
Başka çocuğunuz varsa mümkünse bir kaç günlüğüne, mesela hafta sonu için, babaanne, anneanne, teyze, hala, kim varsa artık onlara göndermeye çalışın, bu da çok önemli bir destek. Evde küçük bir çocuk varken gündüz uyumanız pek mümkün olmayabilir; çocuğunuz annesini özlediği için siz bebeği emzirip uyuttuktan sonra tam uyuyacakken odanıza dalabilir. O yüzden, eğer imkanınız varsa, en iyisi çocuğunuzu güvendiğiniz bir yakınınıza bir kaç günlüğüne göndermeniz. Yatıya gönderemiyorsanız diğer bir ihtimal de baba ya da güvendiğiniz başka bir yakınınızın çocuğunuzu gün içinde ev dışındaki aktivitelere (parka, vb.) götürmesi, dışarda oyalaması. Emzirme kampı sonrasında süt bollaşınca biraz rahatlayacak, İnşallah bebeğinizin abisine/ablasına daha fazla vakit ayıracaksınız.
Emzirme kampı süresince beslenmeniz çok önemli. Eğer size bakan, destek olan biri varsa sorun yok. Ama yoksa, sadece siz ve eşiniz baş başaysanız beslenmenizde en azından şunlara dikkat etmenizi öneririm:
Sıvı alımınıza çok dikkat edin. İlla ki hoşaf, ayran vb. olmak zorunda değil, su da yeterli. Bol bol su için.
Protein alımınıza dikkat edin. Proteinden zayıf beslenme anne sütünün kalorisini, yani doyuruculuğunu düşürebilir. Her gün et pişirmekle uğraşmak kolay değil, bu nedenle çok kaliteli bir protein kaynağı olan yumurtayı öneririm. Lohusayken günde en az bir yumurta yiyin. Mutfaktan hiç anlamasa da eşiniz bir yumurta haşlayıp size soyabilir sanırım. Eğer evde yemek yoksa günde 2-3 yumurta da yiyebilirsiniz.
Peynir, süt, yoğurt gibi besinleri mutlaka yiyin, ihmal etmeyin. Müsli ve süt veya müsli ve yoğurt hem kolay hazırlanan, hem de doyurucu ve besleyici seçenekler. Eşimle ikizlerimizin ilk 6 ayında günde en az 1, bazen iki öğün yoğurt ve müsli ile yaşadık.
Karbonhidratlar en kolay besin grubu, tam tahıl ekmekle veya tam tahıl makarna haşlayarak karbonhidrat ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
Süt arttırıcı emzirme çayları içebilirsiniz. İçinde çemen otu (fenugreek) olanları tercih edin. Gün içinde sakın aç kalmayın, yemek yemeyi ertelemeyin. Açlık süt azaltan bir faktördür.

[joyhbuber]

Bu arada unutmayın, bu paragrafta anlattıklarım ideal lohusa beslenmesi değil. Olmazsa olmazlar, yani minimumları yazdım. Destek alabiliyorsanız daha dengeli ve çeşitli beslenmeniz elbette daha faydalı olacaktır. Emzirme döneminde sağlıklı beslenme konulu bir yazı Eren'den gelecek...
Benim meme kamplarımda en çok yaptığım hata, bana destek olan kişiye (yani eşime) acıyıp üzerinden biraz yük almak için bazı işlerin ucundan tutmaya çalışmaktı. Burada 5 dakika, orda 10 dakika derken bu 5-10 dakikalar uykularımdan gidiyordu. Siz bunu yapmayın. Emzirmek ve uyumaktan başka şeyle ilgilenmeyin. Topu topu iki-üç gün sürecek. Destekçiniz bu sürede biraz yorulup uykusuz kalabilir, ama vicdan azabı çekmeyin. Sizin uykusuz kalmamanız lazım, çünkü siz süt yapacaksınız. Bırakın herkes işini yapsın. Siz süt yapın, destekçiniz de size baksın.
Cep telefonu mesajlarını, Facebook’u, twitter’ı kontrol etmek de 5 dakika orda, 10 dakika burda derken uykularınızdan götürebilir. Yapabiliyorsanız her türlü iletişim aracını kapatmanızı, bu üç günde emzirmeye ve uyumaya odaklanmanızı öneririm.
Emzirme kampı için 3 gün idealdir ama olmuyorsa 2 gün de olabilir. Eğer şartlarınız elvermiyorsa 1 gün bile hiç yoktan iyidir; birçok kadın için 1 gün de yeterli olabiliyor, olmazsa da sütün arttığı kadarı yanınıza kardır. Emzirme kampını hakkıyla yaparsanız çok büyük ihtimalle ikinci günden itibaren sütünüzün bollaştığını, bebeğin karnının doyup daha uzun uyuduğunu hissedersiniz. Üçüncü gün bebeğin kilo alım hızı rayına oturmuş olur, doktora tartıya götürdüğünüzde bunu göreceksiniz.
Eğer hakkını vererek yaptığınız üç günlük emzirme kampı sonunda hala bebeğiniz yeterli kilo almıyorsa mamaya başlama zamanı gelmiş demektir. Bir yandan da durumu hekiminizle değerlendirmenizi öneririm. Emzirme kampına rağmen sütün artmamasının çeşitli sebepleri olabilir. Hipotiroidi, yani tiroid hormon yetersizliği gibi hormonal bozukluklar ve meme dokusunun gelişmemiş olması bunlardan bazıları. Eğer hekiminiz hormonal sebeplerden şüpheleniyorsa tetkik isteyebilir. Emzirme kampına rağmen süt yeterli değilse olası sorunların neler olabileceğini ayrı bir yazıda ele almak gerekir.
Emzirme kampı yöntemi özellikle bebeğin ilk günleri ve haftalarında en etkili, en güzel sonucu verir, çünkü hormonlar o dönemde yoğundur. Ama bu yöntemi her zaman uygulayabilirsiniz. Mesela biz en son ikizlerimiz iki aylıkken emzirme kampı yapmıştık. Ne yazık ki kilo alımları yine yeterli olmamıştı. Ama sütüm çok bollaşmıştı, mamayı çok azaltmıştık. Sonrasında da benim memede mama vermek dediğim ‘lactation aid’ yöntemine geçtik (Türkiye’de SNS diye biliniyor), böylece biberondan değil memedeyken mama aldılar. Bu yöntem de ayrı bir yazı konusu olacak. Eğer mama vermeniz şartsa, biberon yerine bu yöntemle vermenizi öneririm. Bu yöntemi kullanmasaydım bırakın 27 ayı, ikizlerimi 6 ay emzirmek bile benim için hayal olurdu. Bu da ayrı bir yazı konusu.
Bu satırları bebeklerini emzirebilmek, mamaya teslim olmamak için haftalarca, hatta aylarca uğraşmış bir anne olarak yazıyorum. Emzirme kampı yapmadan “N’apalım, benim sütüm de bu kadarmış” diyemezdim. Emzirme kampı yapmadan “Yapacak bir şey yok, mecburen mama verdik” diyip vicdanımı rahatlatamazdım. (İlk altı ay sadece anne sütü veremediğim için hala da vicdanım sızlar ya neyse...) Emzirme kampını denemeden lütfen pes etmeyin! Eren’in Hassas Annelerinden birine dönüşmek istemiyorsanız “Her yolu denedim, olmuyor, ne yapalım, kaderde yokmuş” diyip mamaya teslim olmadan önce lütfen birkaç gün emzirme kampı yapın. Farkı göreceğinize inanıyorum.
Bir şekilde mamaya başladıysanız mamadan kurtulmak için de emzirme kampı yöntemini kullanabilirsiniz. Prensip aynı: emzirip uyuyacaksınız. Hali hazırda mama alan bebekler için belki bir kaç püf noktası daha eklenebilir, bunları ilerleyen haftalarda ayrıca yazacağım. (Mamaya başlamış bebekleri anne sütüne döndürmek için emzirme kampı yazısı burada).
Bu vesileyle emzirme kampı yöntemini bize ilk öğreten Prof. Dr. Canan Türkyılmaz (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Yenidoğan Ünitesi) ve çocuklarımın sevgili doktoru ve sınıf arkadaşım Dr. Serdar Beken’e çok teşekkür ederiz. Onlar olmasaydı ikizlerimi gönlümce emziremez, bu blog’u da yazamazdım. Canan Hoca ve Serdar’a şükranlarımızı sunuyoruz.
Yazının başında dediğim gibi, aslında bebeğin ilk 6-8 haftası (en azından kırkı çıkana kadar) bir çeşit emzirme kampı olmalı. Sadece bebekle ilgilenip, emzirip uyuduğunuz; ev işlerinden, diğer çocuklarınızın bakımından ve dünyadan elini eteğinizi çekip bebeğinizle odanıza kapandığınız ve bebeğinizi istediği kadar sık emzirdiğiniz bir süre olmalı. Eğer bunu yapabilirseniz zaten büyük ihtimalle mamaya hiç ihtiyaç duymayacaksınız.
Gelecek yazımda temel bilgileri gözden geçiriyorum. Önce bebeğin memeyi kavraması, sonra da emzirme süresi ve emzirme sıklığı konularını ele alacağız.
Emzirme kampı yapmış olan anneler!
Kendi püf noktalarınızı bizle paylaşır mısınız? Sizin için işe yarayan ya da yaramayan yöntemler ne oldu?
Bu yazıyı okuduktan sonra emzirme kampı yapmış olan anneler, yazıda verdiğim püf noktaları sizin işinize yaradı mı?
Her şekilde lütfen paylaşın, geri bildirim verin. Yazdıklarım mutlak doğrudur demiyorum. Çünkü ne kadar anne ve bebek varsa dünyada o kadar farklı tecrübe var. Yorumlarınız burada zamanla birikerek anneler için faydalı bir kaynak haline gelebilir.
http://bebekyapimbakimonarim.